1 Wat is het opleidingsprofiel bachelor Verpleegkundige (BN) precies?
Sinds 2016 worden hbo-verpleegkundestudenten opgeleid volgens het opleidingsprofiel Bachelor Nursing 2020 (BN2020). Een opleidingsprofiel is de basis van de opleiding en bevat een overzicht van belangrijke thema’s die de hbo-verpleegkundige in het dagelijks werk tegenkomt en de betekenis daarvan voor de competenties van een hbo-verpleegkundige.
Het opleidingsprofiel is dus voor alle hogescholen het vertrekpunt bij het ontwerpen van het curriculum. ‘Met het opleidingsprofiel is een grote klus geklaard, maar eigenlijk begint het nu pas,’ reageert LOOV-voorzitter Corine Latour.
2 Waarom een nieuw opleidingsprofiel?
Latour: ‘Een opleidingsprofiel moet eigenlijk iedere 6 tot 8 jaar vernieuwd worden. De wereld staat niet stil, en de zorg ook niet. Er waren ontzettend veel ontwikkelingen die vroegen om een update, denk aan vergrijzing en personeelstekort. We willen goede verpleegkundigen opleiden, maar zeker toekomstbestendige verpleegkundigen.
Dus we moesten nadenken over hoe studenten die over een paar jaar beginnen aan de hbo-v zijn toegerust als ze zijn afgestudeerd. Die eindtermen vind je in het opleidingsprofiel.’
Overigens is een opleidingsprofiel niet in beton gegoten; hogescholen hebben enigszins ruimte om daarin zelf keuzes te maken, bijvoorbeeld vanwege de regionale context. Ook is het mogelijk nieuwe ontwikkelingen in het curriculum te verwerken zonder het opleidingsprofiel aan te passen.
3 Welke ontwikkelingen zijn opgenomen in het nieuwe beroepsprofiel?
‘Om te kijken welke ontwikkelingen invloed gaan hebben op verpleegkundigen is het vorige beroepsprofiel uitgebreid geëvalueerd.
Thema’s die daaruit naar voren kwamen en in BN2030 opgenomen zijn: focus op positieve gezondheid en preventie, klinisch redeneren, verpleegkundig leiderschap, persoonlijk leiderschap en persoonlijke ontwikkeling, en inhoudelijke thema’s zoals zorgtechnologie, duurzaamheid, innovatie en verandermanagement.’ Zie vraag 5.
4 Ook de CanMEDS-rollen zijn iets veranderd…
Klopt, er is voor gekozen om een aantal CanMEDS-rollen, bekend van het huidige opleidingsprofiel, aan te passen.
Zo is de rol van Zorgverlener aangepast naar Bachelorverpleegkundige. Dit om de centrale rol van de bachelorverpleegkundige te versterken en de verbinding met de andere rollen meer tot uiting te laten komen.
De rol van Organisator is aangepast naar Leider – omdat de hiervoor benodigde competenties te maken hebben met ontwikkelend leiderschap.
De rol van Professional en kwaliteitsbevorderaar wordt Kwaliteitsbevorderaar. De overige rollen hebben hun naam behouden.
5 Welke thema’s in het nieuwe opleidingsprofiel zijn het belangrijkst?
Er zijn 3 grote thema’s die in het nieuwe opleidingsprofiel sterk naar voren komen:
Leiderschap
Omdat de ontwikkelingen in de gezondheidszorg elkaar snel opvolgen moet de verpleegkundige van de toekomst besluitvaardig zijn en een gelijkwaardige gesprekspartner zijn in professioneel overleg, oftewel: verpleegkundig leiderschap tonen. Het is de bedoeling dat studenten dankzij dit nieuwe opleidingsprofiel de juiste competenties hiervoor ontwikkelen.
Studenten leren bijvoorbeeld zich bewuster worden van zichzelf in relatie tot het verpleegkundig beroep, hun eigen meningen en standpunten te formuleren en uit te spreken. Het idee is dat zij daarmee zeggenschap ontwikkelen, wat ook weer bijdraagt aan de mentale gezondheid van studenten en beginnend beroepsbeoefenaren.
Ook is er binnen het opleidingsprofiel veel aandacht voor weerbaarheid en veerkracht.
Probleemoplossend vermogen
Studenten leren de basis van probleemoplossend vermogen, om de regie te kunnen voeren in de samenwerking met andere professionals. De schrijvers van het opleidingsprofiel zien probleemoplossend vermogen als een combinatie van 4 kernbegrippen: regie voeren, klinisch redeneren, duurzaam innoveren (inclusief zorgtechnologie) en onderzoekend vermogen.
Preventie
In het opleidingsprofiel BN2030 verschuift het accent van vooral curatieve naar ook preventieve verpleegkundige taken. De verpleegkundige van de toekomst is bekend met universele, selectieve, geïndiceerde en zorggerelateerde preventie.
In de praktijk gaat het daarbij om het bevorderen van herstel, maar ook om het voorkomen van (zwaardere) zorg. Gezondheidsbevordering en preventie staan nadrukkelijk in de schijnwerpers vanwege de introductie van de begrippen ‘positieve gezondheid’ en ‘gezond gedrag’.
6 Wanneer gaan verpleegkundigen iets merken van het opleidingsprofiel?
Dat duurt nog wel even. De bedoeling is dat de hogescholen dit nieuwe programma vanaf 1 september 2026 kunnen aanbieden. In 2030 studeren de eerste studenten af die met dit nieuwe curriculum zijn opgeleid.
7 De implementatie van dit nieuwe opleidingsprofiel kost tijd, straks ook van de verpleegkundigen op de werkvloer. Hoe kunnen zij met het nieuwe opleidingsprofiel omgaan?
Suzanne van Hooft, hoofddocent zelfmanagementondersteuning (Hogeschool Rotterdam): ‘Het is niet zo dat er ineens acuut andere verpleegkundigen worden opgeleid. Het is ook geen revolutie, maar een evolutie. Het zal geleidelijk gaan en er is genoeg tijd om te wennen aan deze nieuwe accenten uit het opleidingsprofiel.’
V&VN-voorzitter Bianca Buurman: ‘Het is wel belangrijk dat werk- en praktijkopleiders op de werkvloer dit nieuwe profiel straks gaan omarmen. Zij moeten straks wel kunnen aansluiten bij deze studenten.
Maar dat is altijd zo, ook nu al. Ik denk dat het nieuwe opleidingsprofiel voor nu vooral aanleiding is voor een goed gesprek op de werkvloer.’ Latour: ‘We hebben als LOOV scherp in het vizier dat de praktijk goed meegenomen moet worden in de implementatie van dit opleidingsprofiel. Ben je als werk- of praktijkopleider nieuwsgierig geworden? Neem dan zeker contact op met de hbo-v waar je het meest mee samenwerkt, voor meer informatie.’
